Làng tôi bé, nằm sát nép bên phía tả ngạn dòng sông Cái. Mùa hè khi những cơn mưa đầu mùa hạ mau dần lên , nước từ phái thượng nguồn đổ về làm hai bên bờ sông tự  nhiên rộng ra gấp đôi. Dọc triền sông , ngời dân quê tôi vỡ đất trồng hoa màu các loại , từ những nương hoa dài hút mắt , đến mấy ruộng cải ngồng cuối vụ ở hoa vàng rực rỡ hay những luống cà chua trĩu quả chín đỏ tươi mời gọi ong bướm dập dìu từ bốn phương trời bay về và cả khoai tây, su hào, hành tỏi cũng đua nhau mọc lên .

Nhà tôi cũng có một thửa ruộng để mẹ trồng bắp cải và cà tím , ngoài rìa đám ruộng, nơi giáp ngay mé bờ sông, cha tôi còn trổng thêm dăm khóm chuối tiêu, vừa để có quả cho anh em chúng tôi ăn , lại vừa giữ cho bờ bao không bị cuốn đi theo nước triều cường. Chính vì thế , tôi hay theo mẹ ra bờ sông tưới nước và chăm sóc ruộng màu nhà mình . Chì là mấy luống cải bắp và hơn hai chục gốc cà tím nhưng ngày nào mẹ cũng gánh nước tưới , bắt sâu và hái quả đem bán dần. Những lúc mẹ cặm cụi bên cái thùng tôn gánh nước , tôi thường lẻn sang bên kia bờ đê, nơi có một ngôi chùa với cánh cổng gỗ màu cánh gián đen bóng cũ kỹ . Trong chùa , thấp thoáng những chiếc bóng áo nâu sồng đi đi , lại lại. Sau những mái ngói màu rêu xám cong cong có hình rồng phượng chạm khắc cầu kỳ tinh xảo là những cột gỗ to lớn; có lẽ phải  ba đứa trẻ con chúng tôi mới ôm xuể . Ngoài rặng dăm bụt trồng làm hàng rào còn có rất nhiều cây ăn quả khác như muỗm , vải hay nhãn , chuối gì đó .Mùa nào thức ấy, các Ni cô thường đem cho bọn trẻ con hay chơi gần chùa chúng tôi những trái cây chín ngọt hái sau chùa .

Không hiểu sao, ngôi chùa luôn gợi lên trong tâm hồn non trẻ của tôi những ấn tượng vô cùng tốt đẹp , không phải vì chùm quả chín mà là khung cảnh trong lành , yên bình nơi đây, Những lúc ngắm nhìn bức tượng Phật Bà nghiêm trang vừa như mĩm cười ngay trước đại điện , tôi lại thấy lòng mình bồi hồi một cảm giác xao xuyến. Và cũng từ đó, tôi lờ mờ nhận ra mình, có một số phận đa đoan khó lường …

Thực ra, từ phía ruộng cà tím nhà tôi nhín lại ngôi chùa chỉ là một lùm cây um tùm khổng lồ xanh mướt mát. Chiều chiều, khi hoàng hôn đỏ ối phía thượng nguốn dòng sông hiện lên cũng là lúc tiếng chuông chùa lại ngân vang đều đặn. Tiếng chuông như mây bay , lá trút , như suối chảy , chim kêu dài , ấm từng hồi vang vọng khắp cả buổi chiều quê . Mỗi khi nghe tiếng chuông ấy là nhiều người dân quê tôi lại chuẩn bị thu dọn đồ đạc để về nhà. Tiếng chuông chùa mỗi chiều như tiếng kẻng báo hiệu một cuối ngày sắp kết thúc. Đó cũng là lúc từng đàn có trắng rập rờn theo nhau bay về phía lũy tre làng. Khung cảnh chiều quê mênh mông mà đẹp đẽ , thấm đẫm tình người , tình quê . Ở đó , ngôi chùa và tiếng chuông vang vọng mỗi chiều như một nét chấm phá dịu dàng nhưng sâu lắng trong bức tranh tuổi thơ đầy màu sắc . Nó mãi mãi ám ảnh tôi tới tận bây giò , khi tôi xa quê cả mấy ngàn cây số .

Trên cuộc đời tha hương đất khách quê ngời , tôi luôn thèm những buổi chiều cùng với cái cảm giác nằm ngửa trên bãi cỏ gà bên triền sông , ngắm những đàn cò như  hình mũi tên bay dập dìu trong ánh hoàng hôn ngả màu sâm sẫm tím . Nghe mẹ tôi bảo , quê mình bây giờ thay đổi rất nhiều , một con đường trải bê-tông thẳng tắp dẫn từ làng ra phía bờ sông . Trên triền đê , rất nhiều nhà cửa đã mọc lên , tầng tầng lớp lớp , sặc sỡ đủ màu sắc thay cho những ruộng hoa màu xanh ngút ngát ngày xưa . Chỉ riêng có ngôi chùa là vẫn thế , như đứng ngoài mưa nắng thời gian của những đổi thay dâu bể . Chiều chiều , tiếng chuông vẫn đều đặn vang lên , trải dài từng hồi trên mặt sông mang mang nước chảy. Bây giờ , tuy không còn ruộng bắp cải và cà tím như ngày xưa nhưng mẹ vẫn hay đi ra phía bờ sông bởi cũng như hầu hết những người lớn uổi khác ở quê tôi , mẹ thường lên chùa thắp hương niệm Phật . Những sáng mồng một , mười lăm âm lịch , mẹ ăn mặc chỉnh tề cùng mấy người bạn già râm ran trò  chuyện rồi cùng nhau lên chùa . Những câu kinh , tiếng mõ , những lời Phật dạy như làm mẹ thấy thanh thản hơn sau bao nhiêu bon chen vất vả của đời người. Có lẽ khi đã ở phía bên kia sườn dốc cuộc đời người ta luôn tìm ra một nơi để nương náu cõi lòng mình . Và rằng trong cuộc đời này, liệu có còn nơi nào an bình hơn cõi Phật bao dung ?

Bỗng tôi nhận ra rằng , thật may mắn là ngôi chùa làng vẫn còn đó sau bao nhieu đổi thay của vùng quê tả ngạn sông Đáy này , để những người dân nơi đây , những đàn có và cả những đứa con lưu lạc như tôi còn chỗ để mà đi , về . Để mà tìm lại những buổi chiều hoàng hôn rực rỡ dần lặn tắt phía thượng nguồn dòng sông yên bình như một bức trnah mà tiếng chuông chùa ngân lên réo rắt là cái thần sâu lắng nhất .

Hoàng Thị Giang