Khái Quát:
Năm Mậu Ngọ (1558) Triều Lê Anh Tôn, Đoan Quận Công Nguyễn Hoàng, nghe lời khuyên “Hoành sơn nhất đới, vạn đại dung thân” của Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm xin anh rễ là Thái Sư Trịnh Kiểm vào trấn xứ Thuận Hóa. Năm 1600, Nguyễn Hoàng váo cát cứ xứ Thuận Quặng và lập nên nhà Nguyễn trấn thủ đàng trong. Trải qua 9 đời Chúa Nguyễn, bờ cõi đàng trong được mở rộng đến Trấn Biên Hòa, Hà Tiên (Nam Bộ).