Khi mới sanh ra bên bờ ruộng, nghé đã có cái xoáy chần dần trên chóp lưng. Thằng Khôi có vẻ đặc biệt thích thú điểm này, nên đặt luôn tên cho nghé là Xoáy. Đã là trâu, lại sanh trên bờ ruộng, cuộc đời của Xoáy coi như gắn liền với mảnh đất khô cằn, eo hẹp của Quảng Trị, một tỉnh đầu miền Trung cơ cực này.

Tiết trùng dương mới chớm, trời se lạnh. Mặt sông sáng lên dưới ánh trăng khuya như cố giao hòa một lần cuối cùng trước khi trời sáng. Bóng đêm lẫn trốn dần. Vài mạch nước nhỉ bò ra từ kẽ đá làm chứng cho âm thanh róc rách suốt đêm qua. Ở đầu một mỏm đá, một chú sóc con nhảy phóc lên, cuộn chiếc đuôi tròn vo như cuốn chiếu, giương đôi mắt bé tí nị như hai giọt sương nhìn liếng thoắng, kêu lên vài tiếng rồi lại trốn vào hang.

Mẹ sinh con giữa hợp tan
Cho nên cũng vội đôi đàng âm dương

Mới hay đây cõi vô thường
Bàng hoàng sực tỉnh cơn trường mộng mê

Bác gắng tăng thêm tốc độ.
Dạ.
Gắng tăng thêm nữa.
Dạ.
Người tài xế bặm môi nhíu sát hai lông mày vào nhau. Những nếp nhăn hằn lên, khổ sở. Tôi chong mắt nhìn ra trước xe. Những cánh đồng trải rộng, trải dài, lác đác có thôn ấp nấp sau những lũy tre. Chúng nằm bất động, cản ngăn tầm mắt khiến tôi có cảm tưởng là xe vẫn còn chạy chậm. Tôi muốn giục thêm bác tài nhưng tự nhiên thấy mình khiếm nhã. Tôi đã giục nhiều lần rồi. Giục thêm, có khác nào bảo rằng bác ta thiếu thiện chí hay kém tài năng.