Trịnh Chu

Tôi bỏ hoang tuổi thơ mình trên lam lũ cánh đồng miền Trung cỏ khát, giấu vội cái nhìn đau đáu của mẹ làm hành trang dấn thân. Ảo tưởng mối tình đầu đời sẽ là chốn bình yên cho trái tim tôi về nương náu sau những dặm dài sạt lở. Nhưng không! Em – loài phù du sương khói, hư ảnh, thăm thẳm tím, đã hồn nhiên đến, hồn nhiên yêu, và… hồn nhiên rời bỏ, như thể tôi là cái của nợ mà con tim nhiều mùa em không dung nổi đời thằng nghệ sĩ giữa một xã hội phồn tạp, đua ganh. Từ đó, trong tôi là một khoảng không xám: không nắng, không mưa, không rõ đêm ngày.

Giữa những  ngày không  ngút  mắt  ấy, tôi lần tìm về cội gốc, nhặt lại những mảnh vỡ còn sót trong tâm tưởng hình ảnh thằng  bé con cháy nắng, đen nhẻm, đầu trần, chân  nẻ miếng, chạy rộc người trên tất cả các cánh đồng quê mò cua, bắt ốc, mót lúa, mót khoai, sắn… góp phần đỡ đần mẹ qua mùa giáp hạt – để làm chút dưỡng chất cho cuộc lữ thứ vô định của cuộc đời tha hương. Và tôi đã may mắn gặp được tôi xưa qua một tâm hồn trữ tình Huế – nhạc sĩ Đình Nghĩ – chảy hoang  tràn vào nắng gió đại ngàn cao nguyên trong album Vol 2 Trở về đồi cỏ cháy. Mặc dù Quảng Bình mới là quê cha đất tổ của tôi.

Chiều cuối đông, hoàng hôn cháy đỏ phía chân trời mờ xa. Tôi chọn một góc khuất bên cửa sổ, lặng lẽ, đơn độc ngồi nghe Trở về đồi cỏ cháy của nhạc sĩ Đình Nghĩ – Chi hội trưởng  Chi hội Âm nhạc Việt Nam tại Đà Lạt; Trưởng đoàn  Ca múa nhạc Lâm Đồng – Ngoài kia sương rơi bồng như gió thoảng, điểm chút lơ đãng cho cảnh vật chìm vào tịch tĩnh, an nhiên trước lúc bị trời đêm vây khốn. Tôi mở lòng thức cùng Đình Nghĩ suốt 14 khúc tình nhẹ nhàng, tinh tế, mang đẫm dấu ấn phong cách âm nhạc dân gian đương đại: cách chọn hình tượng âm nhạc; cách phát triển dân ca K’Hor, Mạ, Chu Ru; cách tiến hành  giai điệu, ly điệu…

Với lối hòa âm cổ điển, sử dụng guitar thùng  và piano làm nhạc cụ chủ đạo, đi kèm là những thủ pháp cũng rất xưa cũ như mô phỏng, lắp lại, lặp từ… ở một số ca khúc Bông bí vàng ngày hạ, Em gọi anh, Lời ru, Phía vườn hoang dại…, album Vol 2 Trở về đồi cỏ cháy dìu vương ta vào một thế giới trong  veo mà tuyệt vời u uẩn nơi những khúc ru hời tháng năm vời vợi nhớ: khi lăn tăn, êm ái như những đợt sóng bởi tiếng piano; lúc não nuột dáng  tơ bởi tiếng guitar thùng  diệu vợi; có những khoảng phiêu du trầm bổng bởi dàn dây string và violon; cũng có hồi trào dâng mãnh liệt bởi tiết tấu trống dồn dập, đẩy giai điệu lên cao trào. Cổ điển mà vẫn biêng biếc xanh nét hiện đại. Đó chính là dấu ấn phong cách âm nhạc cá nhân Đình Nghĩ.

Được tiếp xúc với Nhã nhạc Cung đình Huế từ năm tám tuổi, những  giai âm thanh  nhã, hư huyền ngấm vào ấu thơ Đình Nghĩ. Bên cạnh đó là cái dư ba của đất và người chốn cố đô, với sông Hương núi Ngự, với đền đài lăng tẩm… vọng dội, dưỡng nuôi một tâm chất dễ cảm rung, lắng thấm; lại thêm nhuận sắc, vang hưởng cùng di sản dân nhạc Tây Nguyên lấm láp mà nguyên khôi, trầm hùng mà bay bổng, hoang dại bản năng mà bí ẩn… đã khởi thủy để Đình Nghĩ viết nên một dòng nhạc trữ tình, loang thấm giữa màu tím Huế và sương chiều gió núi bảng lảng cao nguyên. Song trên hết vẫn là những cuộc tình đa đoan, níu vướng. Ân ái bên này mà sầu đắng ở bờ bên kia. Chính là cỗi nguồn, nguyên cớ tạo nên một Đình Nghĩ hoài cổ, hắt hiu buồn, lặng lẽ ôm đàn guitar hát bên triền thơ cỏ cháy đầy khắc khoải, xao lòng. Tôi đã thổn thức trước một Hương chiều tuyệt mộng nhưng cũng thật đắng xót, hanh hao:

Thì thầm ngày xuân mây trắng giữa trời bồng bềnh mơ Cành phượng đòng đưa tiếng võng trưa hè kẽo kịt buồn Xào xạc vườn thu cây lá bên thềm nhè nhẹ ru

Ngàn trùng nhạc hương day dứt phong trần chiều đông xa.

và tự du dín, ưu ấp lấy chính mình trong bóng sáng của hồi niệm:

Còn đâu đó, mãi mãi còn đâu đó thoảng nắng thoảng gió

Chập chùng xa những ngày dài đêm trắng thương ơi là thương

Dòng sông trắng tràn bờ dòng sông trắng giăng giăng mưa sương

Hoàng hôn tím, khoảng trời hoàng hôn tím, tím phố tháng sáu.

Đồi sim chín, rười rượi đồi sim chín trăng non rưng rưng

Mộng hồn nhiên một chiều thật bình yên thành thót tiếng hát.

để bừng vỡ khát mơ:

Trở lại ngày xanh thơm ngát hương chiều, chiều chiêm bao.

Ở âm nhạc  Đình Nghĩ, tôi nghe  có tiếng  chuông chiều xa vắng, lặng lờ, trắng trong. Có khi rưng rưng một đốm lửa đỏ tươi bên miên man dòng sông trắng. Rồi những tiếng sáo hư ảo, những lời ru man mác như gần như xa… Tất cả xô dạt, trôi nổi trên một cõi tình vô tội mà chỉ có thể thấy được qua vùng sáng tối lênh loáng của chiêm  bao.  Âm nhạc  Đình Nghĩ đẹp,  kín đáo, vừa là những nghiệm  sinh ẩn ức hạnh phúc, vừa là miền hoài nhớ mênh  mang  về giọt sương ưu sầu nguyên  thủy còn đọng  lại trong  ký ức mỗi một  con người: “Ngùi ngùi trông, bờ xa xa ngái xa, bóng mẹ già, chiều xa – Diệu vợi mong, ngày xanh xanh thắm xanh,mát ngọt lành, miền xanh” (Bóng chiều).

Đêm rơi vào đãng  trí. Bất giác, tôi thấy mình đang  ngồi trên  bến  sông  quê  mịt mùng  mùa bão nổi. Mẹ vẫn nằm thoi thóp  thở trên chiếc chõng tre gần nửa thế kỷ, đợi trông ngày thằng con trai thành  đạt. Làng giờ thêm  xao xác, tiêu điều. Cảnh đã hóa xưa, người đành phải khác, chỉ còn tôi và cái nhìn đau đắng  mẹ dành  cho tôi là không  đổi. Hốt nhiên! Chuông buông tím lối tình… ■