5. Con đường Giải thoát

Trước khi bước chân đi tìm một pháp môn nào đó để tu tập, thiết nghĩ chúng ta cần phải nắm vững và hiểu rõ về ba Diệu Ðế trước. Sau khi biết rõ lý do vì sao tu hành, thấy rõ mục đích để hướng tới, chúng ta có thể lựa chọn một con đường chính đáng và thích hợp cho mình.
Phật giáo Nguyên thủy khi nói về Ðạo Ðế, thường liệt kê 37 phẩm trợ đạo: Tứ Niệm Xứ, Tứ Chánh Cần, Tứ Như Ý Túc, Ngũ Căn, Ngũ Lực, Thất Bồ Ðề Phần, Bát Chánh Ðạo. Trong đó Tứ Niệm Xứ được thực tập nhiều nhất và xem như pháp môn chính ở các nước Phật giáo phương Nam như: Tích Lan, Thái Lan, Miến Ðiện, Lào, Cam Bốt...
Phật giáo Ðại thừa khi nói về Ðạo Ðế, vẫn liệt kê 37 phẩm trợ đạo, nhưng trên thực tế thì lại xiển dương các pháp môn khác như Thiền Tông, Tịnh Ðộ, Mật Tông... Ðại thừa Phật giáo được thịnh hành ở phương Bắc: Trung Hoa, Nhật Bản, Ðại Hàn, Việt Nam, Tây Tạng...
Ở đây bạn đọc có thể hỏi, tại sao Ðại thừa không làm theo lời Phật dạy? Xin cho bạn hay về quan niệm của mỗi bên. Theo Nguyên thủy thì: "Tất cả những lời của Phật nói đều là chân lý". Theo Ðại thừa thì: "Những gì (được xem) là chân lý đều do Phật nói". Quan niệm của Ðại thừa phóng khoáng không bị hạn hẹp bởi lời kinh, dùng nhiều phương tiện thiện xảo (upaya) miễn sao đưa người đến giải thoát, đó là mục đích chính.
Trong Tứ Diệu Ðế, theo tôi nghĩ thì Ðạo Ðế quan trọng hơn cả, vì chỉ có Ðạo Ðế mới làm cho đạo Phật khác hẳn các đạo khác. Vì sao? Vì các đạo khác cũng biết đời là khổ, biết tu hành để cầu sự sung sướng, nhưng con đường của họ hình như không đưa đến giải thoát rốt ráo.
Nói về Ðạo Ðế là cả một vấn đề, nói hẹp thì có 37 phẩm trợ đạo, nói rộng thì có 84.000 pháp môn. Chúng sinh vô biên, căn tánh vô lượng, không biết đề nghị đến bạn đọc pháp môn nào cho phải. Vả lại dù muốn đi nữa cũng không đủ khả năng và tài đức. Riêng 37 phẩm trợ đạo thường được kê khai trong các bộ A-Hàm và bộ Ðại Bát Nhã, nhưng 84.000 pháp môn thì thú thật, tôi chỉ thấy đề cập đến mà chưa tìm thấy kê khai rõ ràng trong Tập Kinh hay Luận nào. Có lẽ đây là con số tượng trưng cho pháp môn vô lượng.
Nếu bạn thực sự cầu giải thoát thì trước hết tôi khuyên bạn nên quy-y tam bảo, thọ trì ngũ giới, sau đó không biết nói gì hơn là khuyên bạn đi tìm thầy học đạo. Ban đầu đến với đạo Phật, bạn có thể mua sách Phật đọc thật nhiều, để tạm gợi cho mình một ý niệm về con đường tu tập, sau đó bạn nên đi tìm một vị thầy để nương tựa, học hỏi. Nếu bạn thông minh, cảm thấy thấu hiểu đạo Phật mà vẫn chưa tìm được một vị thầy hướng dẫn tinh thần thì bạn hãy còn thiếu thốn nhiều lắm. Nhờ có một vị thầy chỉ dạy cho ta thấy tánh hư tật xấu và lòng kiêu căng của mình thì cái ngã của ta sẽ dễ tiêu trừ.