BƯỚC TỚI THẢNH THƠI

Giới Luật và Uy Nghi của Các Vị Sa Di

Thiền Sư Nhất Hạnh

Nhà Xuất Bản Tôn Giáo – 2004

1. Thi kệ thực tập chánh niệm

Những bài thi kệ này cần được học thuộc lòng để thực tập hàng ngày. Mỗi câu của bài thi kệ đi theo một hơi thở, câu đầu đi với hơi thở vào, câu hai đi với hơi thở ra, vân vân. Mục đích của sự thực tập là duy trì chánh niệm để an trú trong giờ phút hiện tại. Ví dụ khi đánh răng, ta nên thực tập bài thi kệ ‘‘Đánh răng và súc miệng, cho sạch nghiệp nói năng, miệng thơm lời chánh ngữ, hoa nở tự vườn tâm’’ trong suốt thời gian đánh răng. Ta đứng yên một chỗ để thực tập mà không đi qua đi lại, nói chuyện, hoặc suy nghĩ tới việc gì khác. Đó là thực tập uy nghi và chánh niệm.

Thức dậy

Thức dậy mỉm miệng cười

Hăm bốn giờ tinh khôi

Xin nguyện sống trọn vẹn

Mắt thương nhìn cuộc đời


Quơ dép

Đặt chân trên mặt đất

Là thể hiện thần thông

Từng bước chân tỉnh thức

Làm hiển lộ pháp thân


Xuống giường

Sáng, trưa, chiều và tối

Mọi loài hãy giữ gìn

Nếu dưới chân lỡ đạp

Xin nguyện chóng siêu sinh
Nam mô bồ tát Siêu Lạc Địa


Mở cửa sổ

Mở cửa nhìn pháp thân

Đời mầu nhiệm không cùng

Lòng dặn lòng tỉnh thức

Giòng nước tâm trong ngần


Vặn nước

Nước từ nguồn suối cao

Nước từ lòng đất sâu

Nước mầu nhiệm tuôn chảy

Ơn nước luôn tràn đầy


Rửa tay

Múc nước để rửa tay

Xin nguyện cho mọi người

Có đôi bàn tay khéo

Gìn giữ trái đất này


Đánh răng

Đánh răng và súc miệng

Cho sạch nghiệp nói năng

Miệng thơm lời chánh ngữ

Hoa nở tự vườn tâm


Súc miệng

Súc miệng lòng cũng sạch

Vũ trụ ngát hoa hương

Ba nghiệp thường thanh tịnh

Cùng Bụt chơi Tây Phương


Vào nhà cầu

Không nhơ cũng không sạch

Không bớt cũng không thêm

Trí tuệ Ba La Mđat

Không có pháp nào trên


Tắm

Không sinh cũng không diệt

Không trước cũng không sau

Trao truyền và tiếp thọ

Pháp giới tính nhiệm mầu


Soi gương

Chánh niệm là đài gương

Gương soi hình tứ đại

Đẹp nhất là tình thương

Và cái nhìn rộng rãi


Rửa chân

Sự an lạc

Của ngón chân

Niềm an lạc

Của thân tâm


Mặc áo nhật bình

Mang áo của người tu

Tâm tư thường khỏe nhẹ

Nguyện sống đời thảnh thơi

Đem vui cho trần thế


Khoác áo ca sa

(nâng ngang trán)

Đẹp thay áo giải thoát

Áo ruộng phước nhiệm mầu

Con cúi đầu tiếp nhận

Đời đời nguyện mang theo


Vào thiền đường

Vào thiền đường

Thấy chân tâm

Một ngồi xuống

Dứt trầm luân


Ngồi xuống

Ngồi đây ngồi cội Bồ Đề

Vững thân chánh niệm không hề lãng xao


Điều thân

Trong tư thế kiết già

Đóa hoa nhân phẩm nở

Ưu Đàm Hoa muôn thuở

Vẫn tỏa ngát hương thơm


Điều chỉnh hơi thơ

Thở vào tâm tĩnh lặng

Thở ra miệng mỉm cười

An trú trong hiện tại

Giờ phút đẹp tuyệt vời


Tê chân đổi cách ngồi

Khổ thọ và lạc thọ

Như mây trời theo gió

Hơi thở là giây neo

Thuyền về nơi bến cũ


Chắp tay chào

Sen búp xin tặng người

Một vị Bụt tương lai


Nâng bình bát

Bình bát của Như Lai

Nay được nâng trên tay

Nguyện hết lòng thực tập

Pháp tam luân không tịch


Chú nguyện

Pháp Bụt thật phi thường

Bảy hạt đầy mười phương

Cúng dường khắp pháp giới

Từ bi không biên cương
Án độ lợi ích tóa ha (3 lần)


Xuất sanh

Đại bàng Garuda

Quỷ thần nơi khoáng dã

Mẹ con quỷ La Sát

Cam lồ đều no đủ

Án mục đế tóa ha (3 lần)


Quán niệm trước khi ăn

Bụt dạy ta khi ăn

Nên duy trì chánh niệm

Đại chúng khi nghe chuông

Xin thực hành năm quán:

1. Thức ăn này là tặng phẩm của đất trời và công phu lao tác

2. Xin nguyện sống xứng đáng để thọ nhận thức ăn này

3. Xin nhớ ngăn ngừa những tật xấu, nhất là tật tham lam

4. Chỉ xin ăn những thức có tác dụng nuôi dưỡng và ngăn ngừa tật bệnh

5. Vì muốn thành tựu đạo nghiệp nên thọ nhận thức ăn này

Nâng bát không

Tay nâng chiếc bát không

Tôi biết rằng trưa nay

Tôi có đủ may mắn

Để có bát cơm đầy


Nâng bát đầy

Tay nâng bát cơm đầy

Tôi thấy rõ vạn vật

Đang dang tay góp mặt

Để cùng nuôi dưỡng tôi


Trước khi ăn

Vạn vật tranh sống

Trên quả đất này

Nguyện cho tất cả

Có bát cơm đầy


Bốn đũa đầu

Đũa thứ nhất, học hiến tặng niềm vui

Đũa thứ hai, học làm vơi nỗi khổ

Đũa thứ ba, học giữ lòng hoan hỷ

Đũa thứ tư, học thực tập thả buông


Nhìn bát cơm đã sạch thức ăn

Bát cơm đã vơi

Bụng đã no rồi

Bốn ơn xin nhớ

Nguyện sẽ đền bồi


Tắm Bụt

Hôm nay được tắm cho Như Lai

Trí tuệ quang minh công đức lớn

Chúng sanh ba cõi đang chìm ắđm

Được thấy trần gian hiện pháp thân


Kệ chuông (1)

Ba nghiệp lắng thanh tịnh

Gửi lòng theo tiếng chuông

Nguyện người nghe tỉnh thức

Vượt thoát nẻo đau buồn


Kệ chuông (2)

Nguyện tiếng chuông này vang pháp giới

Xa xôi tăm tối cũng đều nghe

Những ai lạc bước mau dừng lại

Tỉnh giấc hôn mê thấy nẻo về
Nam mô đức bổn sư Bụt Thích Ca Mâu Ni


Kệ chuông (3)

Nguyện tiếng chuông này vang pháp giới

Khắp nơi u tối mọi loài nghe

Siêu nhiên vượt thoát vòng sinh tử

Giác ngộ tâm tư một hướng về
Nam mô đức bổn sư Bụt Thích Ca Mâu Ni


Nghe chuông (1)

Lắng lòng nghe, lắng lòng nghe

Tiếng chuông huyền diệu đưa về nhất tâm


Nghe chuông (2)

Nghe chuông phiền não tan mây khói

Ý lặng, thân an, miệng mỉm cười

Hơi thở nương chuông về chánh niệm

Vườn tâm hoa tuệ nở muôn nơi
Nam mô đức bổn sư Bụt Thích Ca Mâu Ni


Nghe chuông (3)

Nghe tiếng chuông

Lòng nhẹ buông

Tâm tĩnh lặng

Hết sầu thương

Tập buông thả

Thôi vấn vương

Lắng nghe thấu

Tận nguồn cơn

Học nhìn lại

Hiểu và thương


Ngồi thiền sáng

Pháp thân tỏa sáng buổi ban mai

Tĩnh tọa lòng an miệng mỉm cười

Ngày mới nguyện đi trong tỉnh thức

Mặt trời trí tuệ rạng muôn nơi.
Ngưỡng mong đại chúng tinh tiến nhiếp tâm thiền tập

Nam mô Bụt Thích Ca Mâu Ni (3 lần)


Ngồi thiền tối

Vững thân ngồi dưới cội bồ đề

Ba nghiệp lắng rồi hết thị phi

Thu nhiếp thân tâm vào chánh niệm

Rõ soi diện mục thoát bờ mê.
Ngưỡng mong đại chúng tinh tiến nhiếp tâm thiền tập

Nam mô Bụt Thích Ca Mâu Ni (3 lần)


Kệ vô thường

Ngày nay đã qua

Đời sống ngắn lại

Hãy nhìn cho kỹ

Ta đã làm gì?

Đại chúng hãy cùng tinh tấn

Thiền tập hết lòng

Sống cho sâu sắc và thảnh thơi

Đừng để tháng ngày trôi đi oan uổng.


Xưng tán Bụt

Phật bảo sáng vô cùng

Đã từng vô lượng kiếp thành công

Đoan nghiêm thiền tọa giữa non sông

Sáng rực đỉnh Linh Phong

Trên trán phóng hào quang rực rỡ

Chiếu soi sáu nẻo hôn mông

Long Hoa hội lớn nguyện tương phùng

Tiếp nối Pháp chánh tông

Xin quy y thường trú Phật đà gia !


Xưng tán Pháp

Pháp bảo đẹp vô cùng

Lời vàng do chính Bụt tuyên dương

Chư thiên trỗi nhạc tán hoa hương

Pháp mầu nhiệm tỏ tường

Ghi chép rõ ràng thành ba Tạng

Lưu truyền hậu thế mười phương

Chúng con nay thấy được con đường

Nguyện hết sức tuyên dương

Xin quy y thường trú Đạt ma gia !


Xưng tán Tăng

Tăng bảo quý vô cùng

Phước điền hạt tốt đã đơm bông

Ba y một bát bước thong dong

Giới định tuệ dung thông

An trú đêm ngày trong chánh niệm

Thiền cơ chứng đạt nên công

Chúng con tất cả nguyện một lòng

Trở lại với tăng thân

Xin quy y thường trú Tăng già gia !


Thở (1)

Quay về nương tâ

Hải đảo tự thân

Chánh niệm là Bụt

Soi sáng xa gần

Hơi thở là Pháp

Bảo hộ thân tâm

Năm uẩn là Tăng

Phối hợp tinh cần

Thở vào thở ra

Là hoa tươi mát

Là núi vững vàng

Nước tĩnh lặng chiếu

Không gian thênh thang


Thở (2)

Thở vào biết thở vào

Thở ra biết thở ra

Hơi thở vào đã sâu

Hơi thở ra đã chậm

Thở vào tôi thấy khỏe

Thở ra tôi thấy nhẹ

Thở vào tâm tĩnh lặng

Thở ra miệng mỉm cười

An trú trong hiện tại

Giây phút đẹp tuyệt vời


Thở (3)

Đã về

Đã tới

Bây giờ

Ở đây

Vững chãi

Thảnh thơi

Quay về

Nương tựa

Nay tôi đã về

Nay tôi đã tới

An trú bây giờ

An trú ở đây

Vững chãi như núi xanh

Thảnh thơi dường mây trắng

Cửa vô sinh mở rồi

Trạm nhiên và bất động


Giận

Cái giận làm tôi xấu

Biết vậy tôi mỉm cười

Quay về thủ hộ ý

Từ quán không buông lơi


Mở máy điện toán

Thắp lên máy điện toán

Ý tiếp xúc với Tàng

Tập khí nguyện chuyển hóa

Nuôi lớn Hiểu và Thưong


Trước khi rồ máy xe

Trước khi cho máy nổ

Tôi biết tôi đi đâu

Xe với tôi là một

Xe mau tôi cũng mau


Gắn giây lưng an toàn

Hai phần ba tai nạn

Xảy ra tại gần nhà

Biết vậy tôi cẩn trọng

Dù không đi đâu xa


Quán tưởng trước khi lễ Bụt

Trong thể tính chân như

không chủ thể đối tượng

Đệ tử kính lạy Bụt

Trong tương cảm nhiệm mầu

Biểu hiện khắp mười phương

Như Đế châu ảnh chiếu

Nơi nào cũng có Bụt

Và có con kính lạy


Nâng chén trà lên

Chén trà trong hai tay

Chánh niệm nâng tròn đầy

Thân và tâm an trú

Nơi này và ở đây


Ngồi xuống

Ngồi đây ngồi cội Bồ Đề

Vững thân chánh niệm không hề lãng xao


Tưới cây trong chậu

Đừng thấy mình riêng lẻ cây ơi

Nước này tuôn chảy từ mạch đất trời

Nước này là đại địa

Ta có nhau tự muôn đời


Nhìn bàn tay

Bàn tay là của ai

Chưa từng một lần chết

Ai ngày qua đã sinh

Ai ngày mai sẽ diệt


Nhấc điện thoại

Tiếng đi ngoài ngàn dặm

Xây dựng niềm tin yêu

Mỗi lời là châu ngọc

Mỗi lời là gấm thêu


Tưới cây

Nước mát và mặt trời

Cùng làm nên màu xanh

Cam lộ của Bồ Tát

Rưới xuống nơi sa mạc

Thành biển xanh

Mông mênh


Thiền hành

Ý về muôn vạn nẻo

Thiền lộ tâm an nhiên

Từng bước gió mát dậy

Từng bước nở hoa sen


Bật đèn

Thất niệm là bóng đêm

Chánh niệm là ánh sáng

Đưa tỉnh thức trở về

Cho thế gian tỏa rạng


Lặt rau

Mặt trời xanh rờn một rổ rau tươi

Vạn pháp nương nhau làm nên cuộc đời


Làm vườn

Đất đưa ta ra đời

Rồi đất ôm ấp ta

Sinh diệt trong hơi thở

Sinh diệt như hằng sa


Trồng cây

Tôi gửi tôi cho đất

Đất gửi đất cho tôi

Tôi gửi tôi nơi Bụt

Bụt gửi Bụt nơi tôi


Chùi cầu tiêu

Đẹp thay sự quét dọn

Tịnh nghiệp ngày thêm lớn


Quét tước

Siêng năng quét đất Bụt

Cây tuệ nẩy mầm xanh


Dọn thiền đường

Nơi thiền đường im mát

Quét dọn không thấy mệt


đổ rác

Một thùng rác bẩn

Một bông hồng thơm

Muôn vật chuyển hóa

Thường trong vô thường


Cắt hoa

Xin cắt một cành hoa

Tặng phẩm của đất trời

Hoa là vị Bồ Tát

Làm đẹp cho cuộc đời


Cắm hoa

Trang nghiêm Tịnh Độ

Nơi cõi ta bà

Đất tâm thanh tịnh

Hiển lộ ngàn hoa


Thay nước bình hoa

Nước giữ hoa tươi

Hoa nở cho người

Hoa thở tôi thở

Hoa cười tôi cười


đốt nến

Thắp lên một ngọn đèn

Cúng dường vô lượng Bụt

Một tâm niệm an lành

Làm rạng ngời mặt đất